آشنایی با انواع قالب های فلزی

( قالب های سنبه ماتریس) 

1- قالب های سنبه ماتریس برش (برشی) :

قالب های سنبه ماتریس برشی قالبی است که با عمل سنبه ، یک یا چند قطعه تولید و از نوار ورق جدا می گردد . دقت در ابعاد سنبه ماتریس و صافی  لبه های قطعه از مشخصات این قالب هاست .

2- قالب های سنبه ماتریس تمام برش ( قیچی ) :

این قالب ها  برای جدا کردن قطعه ای که اضلاع آن صاف  و مستقیم است به کار می رود .

3- قالب های سنبه ماتریس مرکب :

این نوع قالب های سنبه ماتریس ، قالب هایی هستند که عمل سوراخ کاری و برش را همزمان انجام میدهند و دیگر نیازی به دو مرحله ای کردن قالب ( سوراخ در یک ایستگاه و برش درایستگاه بعدی ) نیست .درقبال قطعه ای که با هر بار حرکت پرس ایجاد می شود دقت و تلرانس های بهتری نیز لازم خواهد بود .

4- قالب های سنبه ماتریس قیچی کاری و صاف کاری (آرایش) :

قطعاتی که بعد از عملیات فرم یا برش ایجاد می شوند ، گاهی اوقات دارای لبه های ناصاف و ناهموار هستند . لذا برای صاف کردن این لبه ها از قالب قیچی استفاده می کنیم . شکل زیر تصویر قطعه ای را نشان می دهد که عملیات کشش و فرم روی آن انجام شده است .

5-قالب های سنبه ماتریس سوراخکاری :

مطابق شکل زیر ، قطعه فرم گفته را روی ماتریس B قرار می دهیم. با پایین آمدن پرس ابتدا صفحه ورق گیر C  قطعه را روی ماتریس محکم نگاه داشته و میل راهنما هایی که فرم دار ساخته شده اند ، باعث حرکت سنبه گیر E به طرف جلو شده و سنبه کوچک ، سوراخی در بدنه قطعه به وجود می آورد .

6-قالب های سنبه ماتریس خان کشی :

در دو مورد از این نوع قالب های سنبه ماتریس استفاده می شود :

1-هنگامی که ورق ضخیم باشد و امکان براده برداری یکباره توسط یک لبه برنده فراهم نباشد.

2-هنگامی که عمق دندانه ها زیاد بوده و یک لبه برنده قدرت کافی برای براده برداری یکباره نداشته باشد.

در شکل زیر قطعه A  می بایست در سطح خارجی خود دندانه داشته باشد. قالبی که برای این منظور ساخته شده است دو بازوی دندانه دار B را داراست توسط صفحات سخت شده C حمایت می شوند. دقت کنید که هر دندانه قطعه کار توسط یک سری لبه برنده ی متوالی ساخته می شود که به تدریج و پشت سر هم از قطعه کار براده برداری می کنند.

7-قالب های سنبه ماتریس خم :

قالب های سنبه ماریس خم که سهم بزرگی در قالبسازی دارند برای ایجاد خمیدگی در یک قطعه به کار می روند که زاویه ی خم ممکن است از 1 درجه تا 180 درجه باشد.

شکل کلی یک قالب خم در شکل زیر آمده است. سنبه c که بیرون انداز فنری f مجهز است قطعه ای را که روی صفحه قرار a جای گرفته و به وسیله ی صفحه فشار d حمایت شده است را با پایین رفتن خود خم خواهد کرد.

واضح است که لقی بین سنبه و ماتریس در اینجا برابر ضخامت قطعه است. در طرح قالب های سنبه ماتریس خم باید از لبه های تیز اجتناب کرد.

نکته ای که باید به آن توجه کرد برگشت قطعه خم شده در قالب های خم کاری است که به فنریت قطعه بستگی دارد این برگشت را سازنده ی قالب باید در نظر داشته باشد.

8-قالب های سنبه ماتریس فرم :

قالب های فرم شباهت زیادی به قالب های خم دارند . با این تفاوت که خط فرم در نوع قالب ها به جای خط مستقیم به شکل منحنی است و دیگر اینکه در عملیات فرم بر روی قطعه یا نوار تغییرات پلاستیک اتفاق می افتد.

9-قالب های سنبه ماتریس کشش :

تفاوتی که این قالب ها با قالب های فرم دارند در این است که تغییرات پلاستیک بیشتری در ورق صورت می گیرد و در ضمن قسمت کشیده شده تمام اطراف قطعه را می پوشاند. در حالی که در قالب سنبه ماتریس فرم ، کشش فقط مربوط به قسمتی از جسم می شود.

10-قالب های سنبه ماتریس گردکاری :

این نوع قالب ها لبه ی اجسام را گرد یا حلقه ای می کنند. در شکل زیر نمومه ای از این قالب های سنبه ماتریس گردکاری نشان داده شده است.سنبه C قطعه  A را که بر روی صفحه B قرار گرفته را پس از پایین آمدن پرس دارای لبه ی گرد می کند.

11-قالب های سنبه ماتریس اکستروژن :

این نوع قالب ها را نباید با قالب های اکستروژن در پلاستیک یا فلزات نرم مانند آلومینیوم اشتباه کرد.عملی که این گونه قالب ها انجام می دهند ، تغییر شکل پلاستیک شدید در قسمتی از ورق شکل A است.به طوری که قطعه ی  انتهایی هیچ شباهتی به جسم اولیه ندارد.پس از آنکه قطعه ی اولیه را روی قالب فرم B قرار دادیم سنبه E با نیروی زیادی روی قطعه فشار آورده و باعث تغییر شکل قطعه به صورت جداری از ورق که روی سطح سنبه بالا می رود می گردد.

به دلیل فشار زیاد قالب صفحات ضربه گیر GوC در قالب کار گذاشته شده است.از پین D برای بیرون انداختن قطعه استفاده شده است.

12-قالب سنبه ماتریس سردکاری :

این نوع قالبها تغییر شکل را بر اثر کار شدیدی که از طریق سنبه ها اعمال می شود به قطعه تحمیل می کنند. اگر به شکل زیر دقت شود قطعه A دیده می شود که بر روی بلوک B و بین صفحات فنردار V شکل C محکم شده است.

قطعه ، فرم سنبه را به خود گرفته و با ازدیاد قطر ، فنرها را وادار به عقب روی می کنند. شکل بالایی نمای قالب پس از عمل پرس را نشان می دهد.

13-قالب های سنبه ماتریس مرحله ای :

چنانچه از شکل زیر پیداست ، نوار ورق باید به شکل قطعه A تبدیل شود . برای این کار از یک قالب دو مرحله ای استفاده شده است.در ایستگاه یا مرحله ی اول ، نوار ورق توسط یک پین انگشتی نگاه داشته شده و دو نوع سنبه ، عملیات لبه زنی و سوراخ کاری را روی آن انجام می دهند در ایستگاه بعدی عمل خم کاری و برش ، قطعه را کامل می کند بیرون انداز قطعه را بالا آورده و در نهایت توسط کارگر برداشته خواهد شد.